مصرف چه غذاهایی برای کبد مفید می باشد
مصرف بعضی از مواد غذایی طبیعی، فعالیت کبد را در حد مطلوب حفظ می کند. داشتن یک کبد سالم باعث می شود انرژی بیشتر و حال بهتری داشته باشیم. ولی کبدی که بیمار است و به درستی کار نمی کند، باعث احساس خستگی، سردرد، اشکال در تنفس، حساسیت و عدم تحمل بعضی مواد غذایی، مشکلات پوستی و افزایش وزن می شود.
غذاهای مفید برای کبد به دو گروه عمده تقسیم می شوند:
1- مواد غذایی که فرآیند سم زدایی و تصفیه کبد را افزایش می دهند.
2- مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان که در طی فرآیند سم زدایی از کبد محافظت می کنند.
در قسمت زیر به 8 ماده غذایی مهم که برای کبد مفید هستند، اشاره می شود:
1- سیر و پیاز: سیر حاوی آلیسین (یک نوع آنتی اکسیدان) است که یک ترکیب سولفوردار است و برای سم زدایی بهتر و موثرتر کبد لازم است. سیر به کبد کمک می کند تا بدن را از آلودگی جیوه، بعضی مواد افزودنی موجود در غذاها و هورمون استروژن پاک کند.
2- انواع کلم (مثل بروکلی، گل کلم، کلم قمری، کلم پیچ و کلم بروکسل): کلم ها دارای خاصیت سم زدایی قوی برای کبد هستند. این سبزیجات دارای موادی هستند که بعضی سموم را در بدن خنثی می کنند؛ مثل نیتروزامین های موجود در دود سیگار ، و افلاتوکسین موجود در بادام زمینی. همچنین انواع کلم دارای موادی بنام «گلوکوزینولات» هستند که باعث می شوند کبد آنزیم هایی را تولید کند که برای انجام فرآیند سم زدایی لازم هستند.
3- آب لیمو ترش تازه در آب داغ: آب لیمو ترش تازه را در یک لیوان آب داغ بریزید و اول صبح بطور ناشتا بنوشید(البته اگر ناراحتی معده ندارید). این کار باعث می شود کبد پاک شود و عمل سم زدایی و تصفیه آن افزایش یابد. همچنین تولید صفرا را تحریک می کند، معده و روده را پاک می کند و حرکات روده ای را افزایش می دهد.
4- چغندر: چغندر، تصفیه ی خون را تقویت می کند و فلزات سنگین را در بدن جذب می کند.
5- میوه های غنی از آنتی اکسیدان: بر اساس مطالعاتی مشخص شده که میوه های زیر بیشترین مقدار آنتی اکسیدان ها را دارند که به ترتیب غنای آنتی اکسیدانی عبارتند از: آلو- کشمش- زغال اخته- شاتوت- توت فرنگی- تمشک- پرتقال- گریپ فورت سرخ- طالبی- سیب و گلابی. در طی فرآیند سم زدایی یا تصفیه کبد، تعداد زیادی رادیکال آزاد تولید می شود که برای سلامت کبد مضر هستند. آنتی اکسیدان ها از کبد در برابر آسیب رادیکال های آزاد، محافظت می کنند.
6- سیب: سیب دارای پکتین است که می تواند به فلزات سنگین موجود در بدن متصل شود (به خصوص در روده بزرگ) و باعث دفع آنها از بدن شود. این کار بار کبدی را کاهش می دهد و ظرفیت سم زدایی آن.
7- آرتیشو (کنگر فرنگی): آرتیشو تولید صفرا را افزایش می دهد. یکی از کارهای صفرا این است که سموم بدن را از طریق روده پاک می کند. 30 دقیقه بعد از خوردن یک گلوله آرتیشو، ترشح صفرا تا صد درصد افزایش می یابد.
8- سالاد سبزیجات برگی شکل تند: این سالاد ترشح و جریان صفرا را در داخل کبد افزایش می دهد و تحریک می کند؛ مثل اندیو و کاسنی تلخ.
تغذیهی با کفایت برای طحالی کارآمد
یک رژیم غذایی سالم شامل انواع مواد غذایی است که میتواند طحال را سالم و عملکرد آن را کارآمد نگه دارد.
طحال در قسمت بالای معده و در زیر دندهها در سمت چپ بدن واقع شده است و دارای گلبولهای سفید خون بوده و تقریباً به اندازه یک مشت است. طحال بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل میدهد. سیستم ایمنی شامل گروهی از اندامها است که شما را در برابر عفونتها محافظت میکند، میزان مایعات بدن را کنترل مینماید و سلولهای آسیبدیده را از بین میبرد.
در برخی موارد یک طحال آسیبدیده، پاره شده یا بیمار ممکن است دچار التهاب شود و باید توسط جراحی از بدن خارج گردد.
یک رژیم غذایی سالم شامل انواع مواد غذایی است که میتواند طحال را سالم و عملکرد آن را کارآمد نگه دارد.
آب
نوشیدن تقریباً 8 تا 10 لیوان آب در روز میتواند سلامتی طحال را تأمین کند. طحال شما برای داشتن عملکرد مناسب نیازمند مایعات است.
تحقیقات انجام شده در این زمینه نشان میدهند که وقتی شما میزان آب کافی نمینوشید، بدن آب از دست میدهد، هضم غذا کند میشود و طحال توانایی تصفیه کردن خون و خارج کردن سموم انباشته شده در بدن را ندارد.
غذاها و نوشیدنیهایی که دارای مقادیر کافی آب هستند شامل چایهای گیاهی، شیر، هلو، آلو، پرتقال، گوجهفرنگی، هندوانه، کرفس، خیار و کاهو میباشند.
قارچ خوراکی
افزودن قارچ به وعده غذایی سلامت طحال را بهبود میبخشد. متخصصان معتقدند قارچها سرشار از بتاگلوکن هستند که تعداد سلولهای ایمنی موجود در طحال را افزایش میدهند، رشد تومور را به حالت کند یا معکوس برمیگردانند و خطر گسترش برخی سرطانها را کاهش میدهند.
از دست رفتن آب بدن نیز میتواند باعث کُند شدن عملکرد طحال شود، بنابراین
زمانی که شما دوباره شروع به نوشیدن آب کافی کنید، طحال باید برای جبران
عقب افتادگی خود سختتر کار کند
میوهها و سبزیجات خام
مصرف میوهها و سبزیجات خام میتواند عملکرد طحال شما را در سطح مطلوب نگه دارد. میوهها و سبزیجات خام مثل سیب، گیلاس، تمشک، توت فرنگی، پرتقال، هویج، کرفس، فلفل دلمهای، خیار، برگ کاهو و کلم بروکلی سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و آنزیمهایی هستند که میتوانند بدن شما را سمزدایی کنند، عملکرد طحال را بهبود بخشند، به هضم غذا کمک کنند و سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کنند.
مصرف این مواد غذایی به شکل طبیعی آنها اهمیت دارد، زیرا پخت آنها مواد مغذی را از بین میبرد.
فواید آنتیاکسیدانها
سبزیجات حاوی آنتیاکسیدان میباشند و آنتیاکسیدانها مواد مغذی هستند که سیستم ایمنی بدن را قوی میسازند و سلولها را از آسیب رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. رادیکالهای آزاد مواد شیمیایی خطرناک بالقوه در بدن هستند. طبق گزارش مۆسسه ملی سرطان، آنتیاکسیدانها تغییرات ناشی از سرطانهای در حال گسترش را از طریق بیاثر کردن رادیکالهای آزاد کاهش میدهند. آنتیاکسیدانها سیستم ایمنی بدن را نیز قویتر میکنند، بنابراین شما بهتر میتوانید با آلودگیهای ویروسی و باکتریایی مقابله کنید.
به این ترتیب آنتیاکسیدانها برای طحال مفید هستند، زیرا سرطانهای خون، آلودگیهای ویروسی و عفونتهای باکتریایی، از علل بزرگ شدن غیرطبیعی طحال هستند.
ماهی روغنی
خوردن ماهیهای روغنی تقریباً سه بار در هفته طحال شما را سالم نگه میدارد. ماهیهای روغنی مثل سالمون، ماهی ماکرل، و ساردین سرشار از اسیدهای چرب امگا - 3 هستند که این اسیدهای چرب، غیراشباع و سالم میباشند و در کاهش التهاب بدن مفید هستند و به طحال کمک میکنند تا خودش را از وجود سموم تصفیه کند.
غذاهای دیگری که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند، شامل دانه و روغن کتان، روغن کانولا، دانههای سویا، روغن سویا، تخمه کدو، روغن تخمه کدو، گردو و روغن گردو است.
زنـجبـیـل
افزودن زنجبیل به وعده غذایی میتواند به شما به دستیابی یا حفظ یک طحال سالم کمک کند. زنجبیل سرشار از آنزیمی است که به پروتئینهای هضمکننده بدن کمک میکند، التهاب را کاهش میدهد، سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند و در فرآیند سمزدایی بدن کمک کننده است.
سبزیجات با میزان بالای آنتیاکسیدان
همه سبزیجات حاوی آنتیاکسیدان هستند اما برخی از آنها منبع غنیتری از این ماده مغذی میباشند. کلم برگ، اسفناج، کلم بروکسل، جوانه آلفا آلفا، کلم بروکلی، چغندر و فلفل دلمهای قرمز از جمله سبزیجات غنی از آنتیاکسیدان میباشند. عموماً سبزیجات دارای برگهای سبز تیره منابع خوب آنتیاکسیدان هستند.
افزودن زنجبیل به وعده غذایی میتواند به شما به دستیابی یا حفظ یک طحال
سالم کمک کند. زنجبیل سرشار از آنزیمی است که به پروتئینهای هضمکننده
بدن کمک میکند، التهاب را کاهش میدهد، سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند
و در فرآیند سمزدایی بدن کمک کننده است
روغنهای گیاهی
طبق یافتههای مرکز پزشکی دانشگاه مریلند روغنهای پخت و پز سالم مانند روغنهای گیاهی و روغن زیتون سیستم ایمنی بدن را تقویت میکنند. سایر مواد غذایی که برای سیستم ایمنی بدن و در نتیجه به طور غیرمستقیم برای طحال مفید میباشند، عبارتند از: پنیر سویا، ماهی آبهای سرد و میوهها و سبزیهای غنی از آنتیاکسیدان مثل گوجهفرنگی، گیلاس و تمشک.
موارد مورد اجتناب
* الکل و سیگار فشار بیشتری را بر طحال وارد میکنند. بنابراین کاهش دادن یا قطع کردن این موارد سلامت طحال را بالا میبرد.
* از دست رفتن آب بدن نیز میتواند باعث کُند شدن عملکرد طحال شود، بنابراین زمانی که شما دوباره شروع به نوشیدن آب کافی کنید، طحال باید برای جبران عقب افتادگی خود سختتر کار کند.
* کمتر خوردن طی یک بازه زمانی نیز میتواند طحال را سالمتر نگه دارد، زیرا زمانی که غذا میخورید طحال بزرگ میشود.
رژیم غذایی در بیماریهای کیسه صفرا وبعد از عمل جراحی کیسه صفرا
|
کار کیسه صفرا در انسان انباشتن و تغلیظ صفرا است تا به هضم چربی کمک نماید.
وقتی که چربی وارد اثنی عشر می شود باعث تحریک و ترشح هورمون Cholecystokinin توسط مخاط روده می شود. هورمون مذکور از راه خون وارد کیسه صفرا شده و باعث انقباض آن می شود که در نتیجه صفرای غلیظ شده وارد مجرای کلدوک و بعد به روده کوچک وارد می شود که وجود آن برای امو لسیفیکسا سیون ( ذره – ذره شدن) ( Emulsification ) چربی های مورد نیاز است. قطع شدن جریان صفرا که بیماریهای کیسه صفرا به وجود می آید می تواند باعث اختلال هضم چربی ها شود .
در حدود ۵ تا ۱۰ درصد از افراد بالغ دچار بیماریهای کیسه صفرا می شوند التهاب و عفونت کیسه صفرا را کولسیستیت ( Cholecystitis ) و به وجود آمدن سنگ کیسه صفرا کوله لیتیاز ( Cholelithiasis ) می نامند تشکیل سنگ کیسه صفرا وقتی رخ می دهد که کلسترول ، رنگ دانه های صفراوی ، املاح صفراوی، کلسیم و مواد دیگر در کیسه صفرا رسوب می کنند. علت اصلی تشکیل سنگ کیسه صفرا نامعلوم است. رکود ، عفونت و اختلال متابولیک و یا تغییرات شیمیایی به نظر می رسد نقش داشته باشند. نشانه ها و علائم بالینی ( Symptoms ) در بیماریهای کیسه صفرا : درصد بالایی از ناراحتی های کیسه صفرا بدون علامت و ( Silent ) خاموش هستند.
در زمانی که عفونت و یا مسدود شدن کیسه صفرا توسط سنگ در مجرای ( Cystic ) ( درد های کولیکی شدید در صورت انقباض کیسه صفرا پیش می آید- هضم و جذب غذاهای چرب باعث ناراحت شدن Discomfort ) بیمار و اختلال در هضم و جذب Imgaired Digestion چربی ها به علت مختل شدن ترشح صفروی به وجود می آید.
در بعضی از بیماران به دلائل نامعلوم تحملشان نسبت به بعضی از سبزیجات ( Legumes ) – خربزه و میوه هایی مانند توت ( Berries ) کم می شود.
در کلیه سیستیت های حاد – شکم درد – نفخ شکم، حالت تهوع، استفراغ و تب نیز می تواند از علائم باشد.
برای رژیم غذایی بیماران کیسه صفرا اصل این است که ناراحتی بیمار را با دادن غذاهای کم چرب به حداقل برسانیم. از لحاظ کالری اکثر بیماران کیسه صفراوی وزن بالاتر از طبیعی داشته و رژیم کم کالری توصیه می شود.
Serles et al در سال ۱۹۷۰ ثابت کردند بیمارانی که کالری بالا از هر نوع غذا بگیرند باعث زیاد شدن ترشح کلسترول در صفرا و تشکیل بیشتر سنگ صفراوی می شوند. با کم کردن غذاهای کم چرب و Carbohydrates می توان بیماران را تا اندازه ای راحت نگه داشت .
● رژیم غذاهای کم چربی برای بیماران کیسه صفراوی
۱-غذاهایی که می توان از آن استفاده کرد، عبارتند از:
شیر کم چربی- قهوه و چای و آب میوه و نان – Cereals ، Cornflakes ( برشتوک ) پنیر کم چرب- تخم مرغ هفته ای سه عدد چربی های گیاهی و انواع میوه جاتی که بیمار بتواند آنها را تحمل کند. گوشت ها اعم از گوسفند و گوساله و مرغ ویا ماهی ها سرخ شده نباشد و به صورت آب پز یا کباب و یا بریان شده می توان مورد استفاده قرار داد.
سوپ های صاف شده و ادویه جات از قبیل نمک، فلفل، ادویه به حد اعتدال شیرینی جات همه رقم از قبیل مربا- ژله- مارمالات و شکر آزاد است.
سبزیجات از قبیل هویج – سیب زمینی – کلم و غیره همه نوع در صورت تحمل موقعی که بدون اضافه کردن کره و یا خامه آب پز شده باشند.
میوه جات همه نوع در صورت تحمل بیمار می تواند مصرف شود.
۲-غذاهایی که میباید پرهیز شود.
شیر چرب -بستنی که از شیر پر چربی درست شده باشد- کیک ها و شیرینی هایی که خامه و چربی داشته باشند.
تخم مرغ نیم رو و چربی های حیوانی و چربی هایی مانند خامه و سس سالاد .
از گوشت هایی که به صورت کنسرو شده پرچربی و یا گوشت های چرب – سوسیس- کالباس می باید پرهیز شود.
سوپ هایی که با خامه و شیر چرب درست شده اند، شیرینی هایی از قبیل شکلات ها و غیره همچنین در صورتی که بیماران نتوانند ادویه جات را تحمل نمایند بهتر است پرهیز گردد از میوه جات اوکادو( Avocado ) –سیب کال و میوه های توتی (Berries ) را ممکن است بیماران تحمل ننمایند به طور کلی باید از غذاهای سرخ شده: آجیل – زیتون- شورها ( از قبیل خیار شور) ذرت بوداده و چاشنی ها ( Relishes ) پرهیز به عمل آورد .
بعد از عمل جراحی کیسه صفرا و بیرون آوردن کیسه صفرا بیماران پس از مدت کوتاهی که از غذاهای کم چربی استفاده نمودند می توانند رژیم غذایی خود را تغییر داده و هر نوع غذایی را آزادانه مصرف نمایند.
ناگفته نماند که ممکن است به بعضی ها غذاهایی از قبیل شیر- سوسیس- کالباس و غیره حساسیت داشته و هضم این غذاهای برایشان مشکل باشد در این صورت بهتر است از خوردن غذاهایی را که نمی توانند تحمل نمایند پرهیز نمایند.
|